Mayın 15-də İstanbulda Ukrayna ilə danışıqlarda Rusiya nümayəndə heyətinə prezident Vladimir Putinin köməkçisi Vladimir Medinski başçılıq edəcək. O, artıq 2022-ci ildə danışıqlar qrupuna rəhbərlik edib.
Nümayəndə heyətinə xarici işlər nazirinin müavini Mixail Qaluzin, Rusiya Baş Qərargahı Baş İdarəsinin rəisi İqor Kostyukov və müdafiə nazirinin müavini Aleksandr Fomin daxildir.
Bundan əvvəl Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski danışıqlarda Putinin iştirakını tələb edib. O, əks halda danışıqların baş tutmayacağını bildirsə də, sonradan bu mövqe yumşaldılıb.
Lula da Silvanın "yoldaş" Putindən xahişi
Braziliya prezidenti Luis İnasiu Lula da Silva çərşənbə günü rusiyalı həmkarı Vladimir Putinlə telefonla danışıb və ondan mayın 15-də İstanbulda Ukrayna ilə danışıqlara qatılmasını istəyib. Bu barədə "Reuters" Braziliya prezidentinin ofisinin bəyanatına istinadən xəbər verir.
"Lula Braziliyanın sülhə sadiqliyini vurğuladı və Rusiya ilə Ukrayna arasında ümumi dilin tapılmasında istənilən şəkildə əməkdaşlığa hazır olduğunu bir daha bildirdi", - bəyanatda deyilir.
Lula da Silvanın təyyarəsi mayın 14-də Moskvaya eniş edib. Qısa bir dayanmadan sonra Braziliyaya uçub. Lula da Silva rusiyalı həmkarı ilə görüşməyib.
Səfərdə olduğu Pekindən yola düşməzdən əvvəl Braziliya prezidenti yolüstü Moskvada dayanacağına və Putinlə danışmağa çalışacağına söz vermişdi: ""Yoldaş Putin, İstanbula get və danışıq apar, lənət şeytana!" deməyim çətin iş deyil".
Braziliya Ukraynadakı müharibədə neytral mövqe tutur. Braziliya və Çin daha əvvəl birgə bəyanat yayaraq birbaşa sülh danışıqlarına çağırıblar.
İstanbulda Ukrayna-Rusiya danışıqlarından nə gözləmək olar...
Ukrayna və Rusiya 2022-ci ilin yazından bəri ilk dəfə birbaşa sülh danışıqlarına hazırlaşır. Həmin vaxt Rusiyanın Ukraynaya qarşı başlatdığı genişmiqyaslı işğal müharibəsindən qısa müddət sonra başlanan danışıqlar pozulmuşdu.
Mayın 15-də Türkiyədə baş tutması gözlənilən danışıqlara gedən yol qısa olub. Mayın 7-də ABŞ vitse-prezidenti Ceyms Devid Vens Rusiya və Ukrayna arasında birbaşa danışıqların prioritet olduğunu bildirib. Mayın 10-da Avropa liderləri Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenskiyə qoşularaq mayın 12-dən etibarən Rusiyanı 30 günlük atəşkəsə çağırıb və atəşkəsə razılıq vermədiyi təqdirdə Moskvanın əlavə sanksiyalarla üzləşəcəyi barədə xəbərdarlıq ediblər.
Bundan bir neçə saat sonra, gecə yarısı verilən açıqlamada Rusiya prezidenti Vladimir Putin təşəbbüsü ələ almağa çalışıb. O, mayın 15-də İstanbulda birbaşa danışıqlara çağırış edib və atəşkəsin yalnız danışıqların nəticəsi olaraq mümkün ola biləcəyini bildirib. Bununla da o, topu Ukrayna tərəfə ötürüb. Zelenski isə buna cavab olaraq bildirib ki, o, mayın 15-də Türkiyədə olacaq. Ukrayna lideri Zelenski Putini beş ildən sonra ilk dəfə üz-üzə görüşə çağırıb.
Analitiklərə görə, Rusiya çətin ki, güzəştə getsin və ya uzun müddətdir tutduğu mövqelərdən geri çəkilsin. Putin bunu, demək olar, açıq şəkildə ifadə edib. O, mümkün danışıqları 2022-ci ildə İstanbulda keçirilmiş əvvəlki danışıqların davamı kimi təqdim edib. Həmin vaxt Rusiya Kiyevdən daimi neytrallıq və Ukraynanın hərbi qüvvələrinə ciddi məhdudiyyətlərin qoyulmasını tələb etmişdi.
"Rusiya 30 günlük atəşkəslə razılaşmayacaq və Ukraynanın suverenliyinə, Qərblə təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığına ciddi məhdudiyyətlər qoymaq üçün köhnə İstanbul çərçivəsini əsas götürərək danışıqlar aparmağa çalışacaq. Ukrayna bunu rədd edəcək", - rusiyalı xarici siyasət analitiki Vladimir Frolov X platformasında yazıb.
Üstəlik, 2022-ci ildəki danışıqlardan bəri Rusiya Ukrayna ərazisinə dair tələblərini artırıb və dəfələrlə bəyan edib ki, hər hansı sülh sazişinin qüvvəyə minməsi üçün Kiyev və onun Qərb müttəfiqləri Moskvanın Ukraynanın dörd vilayəti – Donetsk, Luqansk, Zaporojye və Xerson üzərində nəzarətini qəbul etməlidir. 2022-ci ilin sentyabrında Putin bu vilayətləri Rusiyanın bir hissəsi olduğunu elan edib. Halbuki bu ərazilərin bir hissəsi hələ də Ukraynanın nəzarətindədir.
Putinin birbaşa danışıqlara çağırışı o deməkdir ki, "o, Ukraynanı 2022-ci ilin mart–aprel aylarında keçirilmiş danışıqlara bənzər "İstanbul-2" prosesinə cəlb etmək fürsətini görür və həmin danışıqlarda güddüyü məqsədləri – indi artıq yeni ilhaq olunmuş əraziləri də daxil etməklə – təkrarən həyata keçirməyə çalışır",- Berlində yerləşən Karneqi Rusiya Avrasiya Mərkəzinin əməkdaşı Tatyana Stanovaya X platformasında yazıb.
"Reallıq ondan ibarətdir ki, nə Moskva, nə də Kiyev davamlı sülhə razılaşmağa hazırdır, çünki onların mövqeləri kökündən barışmazdır", - Stanovaya yazıb. O əlavə edib ki, "Amerikanın razılaşmaya vasitəçilik etmək təşəbbüsü, ən azı, indiki mərhələdə iflasa məhkumdur".
Birləşmiş Ştatların NATO-dakı keçmiş səfiri və Trampın əvvəlki prezidentliyi dövründə Ukrayna üzrə xüsusi nümayəndəsi olmuş Kurt Volker də sürətli irəliləyişin mümkün olmayacağını düşünür.
"Bu uzun bir proses olacaq. Putin, deyəsən, hələ də maksimalist tələblərinə nail ola biləcəyini düşünür", - hazırda Vaşinqtonda yerləşən Avropa Siyasətinin Təhlili Mərkəzində çalışan Volker bildirib.
