İyulun 5-də Bakıda səfərdə olan İranın xarici işlər naziri Hüseyn Əmir Abdullahiyan Azərbaycan səfirliyinə qarşı törədilmiş terror aktının İranın məhkəmə və hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən çox ciddi şəkildə araşdırıldığını bildirdi və Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyinin fəaliyyətinin tezliklə bərpa olunacağına ümidvarlığını ifadə etdi.

Son illər İran-Azərbaycan münasibətləri gərgindir. Münasibətlərin xüsusi gərgin fazası bu ilin yanvarın 27-də Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyinə hücumundan sonra başlayıb.

Ekspertlər hesab edir ki, İran-Azərbaycan münasibətlərinin normallaşmasının bir neçə şərtləri var.

Milli Məclisin Müdafiə, təhlükəsizlik və korrupsiyaya qarşı mübarizə komitəsinin sədr müavini Hikmət Babaoğlu Turana bildirib ki, İranın xarici işlər naziri Azərbaycanın səfirliyinə hücum edən şəxsin cəzalandırılmasından qəti danışmadı: “O öz tvitter hesabında bildirdi ki, əgər belə bir şey varsa, tapılacaq. Yəni qeyri-dəqiq və şərti cümlələri qurdu. Ona görə də Azərbaycana gəlməmişdən əvvəl onun tvitterdə yazdığı fikirlər riyakarlıqdan başqa bir şey deyil. Çünki görüş zamanı o Azərbaycan Prezidentindən xahiş etdi ki, Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyi işini bərpa etsin, Azərbaycan Prezidenti isə dedi ki, biz terrorçuların cəzalandırılacağına ümid edirik. Ancaq İranın xarici işlər naziri həmin terrorçuların cəzalandırılması barədə heç nə deməyib”.

Deputat qeyd edib ki, başqa bir tərəfdən Azərbaycana gəlməmişdən bir neçə gün qabaq Şimal-Cənub dəhlizinin Azərbaycan üzərindən deyil, Türkmənistan və Xorasan üzərindən çəkilməsi barədə müzakirələr aparılıb: “Belə olan halda biz İranın riyakar siyasətini 30 ildir tanıyırıq, bu gün də bu siyasət davam edir. Hesab efirəm ki, İranın xarici işlər naziri öz sözlərində səmimi deyildi”.

Siyasi Menecment İnstitutunun rəhbəri Azər Qasımlı isə AzadlıqRadiosuna bildirib ki, münasibətlərin yaxşı olması həm Azərbaycana, həm İrana lazımdır: “İran istəmir ki, bu bölgədə İsrail güclü olsun, Azərbaycanda İsrailin güc potensialı olsun. Həmçinin İran sanksiyalar altındadır, ciddi iqtisadi problemləri var. Bu baxımından İran əlavə başağrısı və regionda əlavə düşmənin olmasını istəmir”.

Buna da bax:

İran Azərbaycan səfirliyinə hücumla bağlı bəyanat yayıb

Ekspertin fikrincə, Azərbaycanla İran arasında bir neçə problem var: “Biri Zəngəzur projesidir. İlham Əliyevin Zəngəzur ritorikası, keçən ilin sentyabrında Ermənistan-Azərbaycan sərhədində atəşkəsin pozulması İranı narahat edir. İranın istəyi odur ki, onunla Ermənistan arasında olan sərhəd dəyişməsin və orada hər hansı bir dəhliz olmasın. İkinci məqam isə İsraillə Azərbaycanın arasında ilk növbədə hərbi sahədə münasibətlərin daha da dərinləşməsidir. Bu, İran üçün narahatedici faktordur”.

Onun fikrincə, Azərbaycan üçün isə narahatedici faktor o idi ki, İranın birbaşa Qarabağ erməniləri ilə bir kommunikasiyası var idi, İrandan Ermənistan vasitəsilə Qarabağa silah göndərilirdi:

“İndi bunun qarşısı alındı, Laçında nəzarət-buraxılış məntəqəsi quruldu. Azərbaycanın digər istəyi də odur ki, İran Zəngəzur dəhliz ( Ermənistanın Sünük bölgəsindən keçəcəyi gözlənən ) məsələsinə müdaxilə və Ermənistana bu mənada təzyiq etməsin. Digər problem İranın Azərbaycanda dini şəbəkəsinin qurmasıdır. Azərbaycanın istəyi odur ki, İran bu şəbəkələri yaratmasın, dini ekspansiyadan əl çəksin”.

A.Qasımlının sözlərinə görə, kəskin ritorikasına baxmayaraq, Azərbaycan İranla münasibətlərini heç vaxt tam kəsməyib. “İran tərəfi də bunu gözəl başa düşür. Azərbaycan elitasının və İran rejimin maraqları bir çox məqamlarda üst-üstə düşür və iki ölkə arasında ciddi gərginliyin olmasını zənn etmirəm”.

Yazida səslənən tənqidi fikirlərə, İranın Azərbaycandakı Səfirliyindən münasibət almaq mümkün olmayıb.

Xatırlatma

Yanvarın 27-dəAzərbaycanın Tehrandakı səfirliyinə silahlı hücum olub. Hücum edən şəxs səfirlik əməkdaşlara atəş açıb. Hücum nəticəsində diplomatik nümayəndəliyin mühafizə xidmətinin rəhbəri Orxan Əsgərov həlak olub, iki mühafizəçi isə yaralanıb. Daha sonra Azərbaycan səfirliyinin əməkdaşları Tehrandan evakuasiya edilib, səfirliyin fəaliyyəti dayandırılıb.

Azərbaycan bu hücumu "terror aktı" adlandırıb. XİN isə vətəndaşları İrana səfərdən çəkinməyə çağırıb. İran səfirliyə silahlı hücumun araşdırılacağını bəyan edib.

Buna da bax:

Fərid Səfərli casus olmadığını deyir

Buna da bax:

İran Azərbaycan səfirliyinə hücumla bağlı bəyanat yayıb

İsrail ordusu Qəzza zolağında HƏMAS-a (ABŞ və Aİ tərəfindən terror qruplaşması kimi tanınır) qarşı əməliyyatlarını "gücləndirmək və genişləndirmək" üçün on minlərlə ehtiyat əsgəri çağırdığını açıqlayıb.

İsrail Müdafiə Qüvvələri (IDF) Qəzza zolağında saxlanılan israilli girovların geri qaytarılması və HƏMAS silahlılarının məğlub edilməsi üçün təzyiqləri artırdığını bildirib. IDF bildirib ki, plana əsasən, HƏMAS-ın həm yerüstü, həm də yeraltı bütün infrastrukturunu məhv etmək üçün yeni ərazilərdə əməliyyatlar aparılacaq.

Mayın 4-də İsrail Nazirlər Kabinetinin Qəzzada hərbi əməliyyatların genişləndirilməsini təsdiqləmək üçün iclas keçirməsi gözlənilirdi.

Beynəlxalq vasitəçilərin iştirakı ilə aparılan danışıqlarda tərəflər HƏMAS-ın girovluğunda olan 59 israilli girovun azad edilməsi və atəşkəs barədə yeni razılaşmaya nail ola bilməyiblər. Eyni zamanda, yalnız 24 girovun sağ olduğu ehtimal edilir.

İki aylıq atəşkəsdən sonra martın 18-də İsrail HƏMASA qarşı müharibədə döyüşləri bərpa edib. O vaxtdan bəri heç bir israilli girov azad edilməyib. Həmçinin, Qəzza zolağının böyük əraziləri İsrailin nəzarətinə keçib və yüz minlərlə sakin bu əraziləri tərk edib.

Humanitar təşkilatlar IDF-nin təkrar hücumları fonunda ərazidə qida, su, dərman çatışmazlığı barədə xəbərdarlıq edib və İsrailin hərəkətlərini "aclıq siyasəti" olaraq qiymətləndirib. Bunun hərbi cinayətlə eyniləşdirilə biləcəyi barədə xəbərdarlıq olunub. BBC xəbər verir ki, İsrail bu ittihamları rədd edib.

İranın dəstək verdiyi Yəməndəki husilər isə IDF-nin Qəzza zolağında əməliyyatları dayandırmasını tələb edərək, mayın 4-də İsraili "hava blokadası" ilə hədələyiblər. Husilər İsrail hava limanlarına təkrar hücumlarla bu blokadanı həyata keçirmək niyyətində olduğunu açıqlayıb. Elə həmin gün husilərin atdığı raket İsrailin Ben-Qurion hava limanını hədəf alıb. Raket bazar günü səhər saatlarında əsas terminalın yaxınlığında düşüb. Altı nəfər yüngül xəsarət alıb. İsrail baş naziri Benyamin Netanyahu daha sonra bildirib ki, İsrail husilərə qarşı yeni zərbələr endirərək cavab tədbirləri görəcək.

İran dəstəklədiyi "Ənsar Allah" qruplaşması Yəmənin böyük bir hissəsinə nəzarət edir və ballistik raketlərə malikdir. ABŞ tərəfindən terrorçu kimi tanın bu qruplaşma 2023-cü ilin payızında IDF-nin Qəzza zolağında əməliyyatlarına başladığı vaxtdan etibarən, dəfələrlə İsrailin ərazisinə raketlər atıb. Husilər həmçinin Ərəbistan körfəzində və Qırmızı dənizdə İsrail və onun müttəfiqləri ilə əlaqəli olduğunu ehtimal etdikləri gəmiləri atəşə tuturlar. İsrail, öz növbəsində, Yəməndəki husilərə aid hədəflərə zərbələr endirib, eyni zamanda, ABŞ da bu qruplaşmanı bir neçə dəfə hədəf alıb.

Artıq yekunlaşan nəticələr ultramillətçi Corce Simionun Rumıniya prezident seçkilərinin birinci turunda qəti qələbə qazandığını göstərir. Lakin o, bütün səsləri əldə edə bilmədiyi üçün mayın 18-də keçiriləcək ikinci turda iştirak etməli olacaq. Böyük ehtimalla, bu turda onun rəqibi Buxarestin meri Nikuşor Dan olacaq.

Mayın 5-də bütün səslər sayıldıqdan sonra, Rumıniya Mərkəzi Seçki Bürosunun məlumatına görə, Rumınların Birliyi Alyansı (AUR) partiyasının 38 yaşlı lideri C.Simion 40.9 faiz səs qazanıb.

Siyasi mötədil hesab edilən 55 yaşlı Dan ölkənin hakim koalisiyasının üzvü Krin Antoneskunu üstələyib. Bu nəticəyə diasporun səsləri də kömək edib və bu, böyük ehtimalla, onu Rumıniyanın həlledici prezident seçkilərinin ikinci turuna çıxaracaq.

Diaspora səsverməsində Simion 61 faizlə liderlik edib, onu 26 faizlə Dan və 6.8 faizlə Antonesku izləyib.

Antonesku ikinci turda kimi dəstəkləyəcəyini açıqlamayıb.

"Bilmirəm, hansı koalisiyalar formalaşacaq. Mən heç bir koalisiyanın tərkibində deyildim", – o bildirib.

Simion isə tərəfdarlarına müraciətində "biz bu gün birgə tarix yazdıq" deyib.

Səsvermə Rumıniyadan kənarda da diqqətlə izlənilirdi. Bunun əsas səbəblərindən biri Simionun Ukrayna və Moldova ərazilərinin bir hissəsi ilə bağlı iddialı və mübahisəli açıqlamalar verməsi, eləcə də Rumıniyanın Ukraynaya hərbi yardımlarını sual altına alması idi.

Ancaq o, Rusiyanın Ukraynaya qarşı davam edən işğalını da tənqid edib.

Rumıniyada mübahisəli seçkilər ləğv edilmişdi

Keçən ilin noyabrında rusiyapərəst millətçi namizəd Kelin Corcesku səsvermənin ilk turunda sürpriz qələbə qazanmışdı. Lakin hakimiyyət orqanları Corceskunun namizədliyini gücləndirmək məqsədilə Rusiya tərəfindən xüsusi kampaniya aparıldığına dair iddialar fonunda seçki nəticələri ləğv etmiş və Corcesku yeni seçkilərdə iştirakdan kənarlaşdırılmışdı. Həmçinin 4 mayda keçirilən təkrar seçkilər üçün bir sıra yeni qaydalar tətbiq olundu.

Seçki nəticələrinin ləğvi Rumıniyadan kənarda, xüsusən də ABŞ vitse-prezidenti Ceyms Devid Vens tərəfindən tənqid olundu. Vens fevralda Münhen Təhlükəsizlik Konfransında çıxış edərkən, Rumıniya hökumətini "şübhəli və zəif" dəlillərə əsaslanaraq və qonşu ölkələrdən gələn böyük təzyiqlə hərəkət etməkdə suçladı.

Simion isə açıq şəkildə ABŞ prezidenti Donald Trampın və onun "Amerikanı Yenidən Böyük Et" hərəkatına dair ritorikasının müəyyən elementlərini dəstəkləyir.

Aprelin 24-də Rumıniyanın seçki orqanları Simionun siyasi partiyasının seçki kampaniyasının maliyyələşdirilməsi qaydalarını pozması iddiaları ilə bağlı araşdırma başlatdığını bəyan edib. Araşdırma Simionun Trampa yaxın məşhur media fiqurları ilə Vaşinqtonda görüşlər təşkil etmək üçün ABŞ-də bir lobbi şirkətinə 1.5 milyon dollar ödəməsi iddiaları ətrafında aparılıb. Simion bu iddiaları rədd edib.

Rumıniyadakı səsvermə xarici müşahidəçilər tərəfindən də izlənilib. Seçkiöncəsi hesabatında Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının (ATƏT) müşahidəçiləri Rumıniyanın bəzi qeydiyyat və səslərin hesablanması prosedurlarını tənqid etmişdilər.

Tramp administrasiyası da ATƏT-dən müstəqil olaraq öz seçki müşahidəçisini də ölkəyə göndərib. ABŞ seçkilərini izləyən Federal Seçki Komissiyasının yüksəkvəzifəli bir rəsmisi Rumıniyada prosesi izləyib.

Çox sayda müşahidəçi Simionun ikinci turda qalib gəlməsinin çətin olacağına inanır.

Mayın 4-də Azərbaycan Milli Məclisinin deputatı Azər Badamov Rusiya paytaxtı Moskvada hava limanında saxlanılıb və ona Həştərxan reysinə minməyə icazə verilməyib.

Azərbaycanın bir sıra yerli saytlarının məlumatına görə, A.Badamova bu ölkəyə girişinə qadağa qoyulduğu bildirilib, üstəlik, bu addıma hər hansı izahatın verilmədiyi vurğulanıb.

Həmin məlumatlara görə, Rusiya tərəfinin dəvəti və Abşeron rayon İcra Hakimiyyətinin (RİH) təşkilatçılığı ilə Azərbaycan nümayəndə heyəti keçmiş prezident Heydər Əliyevin anadan olmasının 102-cü ildönümü ilə əlaqədar tədbirlərdə iştirak etmək üçün Həştərxan vilayətinə səfər edib. A.Babamovun da həmin nümayəndə heyətinə daxil olduğu qeyd edilir.

Məsələyə A.Badamovdan münasibəti almaq mümkün olmasa da, Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi (XİN) bununla bağlı yerli saytlarda yer alan məlumatları təsdiqləyib: "Nümayəndə heyəti Bakıdan Moskvaya uçmasına baxmayaraq, Rusiya tərəfi hər hansı bir ilkin xəbərdarlıq və ya məlumat vermədən heyətin tərkibində olan millət vəkili Azər Badamovu Moskvada hava limanında saxlayaraq onun ölkəyə girişinə qadağa qoyulduğunu bildirib. O bir müddət Moskva hava limanında gözlədildikdən sonra ölkəmizə geri qaytarılıb".

XİN-in vurğulamasına görə, məsələ ilə əlaqədar səfirlik vasitəsi ilə Rusiya XİN-i ilə əlaqə saxlanılıb: "Rusiya XİN-in rəsmisi məsələnin araşdırılacağını bildirərək bu qərarın səbəbləri barədə izahat verməyib".

Bu açıqlamaya Rusiya tərəfindən hər hansı münasibət almaq mümkün olmayıb.

Yerli mediada yer alan iddialarda vurğulanır ki, Badamova Dövlət Dumasının deputatı Nikolay Valuyevlə bağlı dediklərinə cavab olaraq Rusiyaya giriş qadağan edilib. Valuyev də, öz növbəsində, Azərbaycanda "qara siyahı"ya düşüb.

Azərbaycan rəsmiləri hesab edirlər ki, Valuyev Azərbaycanla bağlı " təhdid xarakterli" fikirlər səsləndirib.

Badamov ona sərt şəkildə cavab vermişdi.

Britaniya polisi mayın 4-də iki fərqli antiterror əməliyyatı zamanı səkkiz nəfəri həbs edib. Onlardan yeddisinin İran vətəndaşı olduğu barədə məlumat verilib. Qeyd olunub ki, səlahiyyətlilər ictimaiyyət üçün daha hər hansı riskin olub-olmadığını müəyyənləşdirməyə çalışır.

"Bu, dövlətə qarşı son illərdə gördüyümüz ən böyük təhdid və terrorizmə qarşı əməliyyatlardan bəzilərini əks etdirən iki böyük əməliyyat idi", - daxili işlər naziri İvett Kuper mayın 4-də jurnalistlərə bildirib.

Bu antiterror əməliyyatları ilə bağlı konkret təfərrüatlar azdır.

Londonun Metropoliten Polisi mayın 3-də adı açıqlanmayan hədəfi nişan almağı planlaşdıran beş nəfərin saxlanıldığını bildirib. Hakimiyyət orqanlarının verdiyi məlumata görə, onlardan dördü iranlıdır və beşinci şübhəlinin vətəndaşlığını müəyyən etmək istiqamətində araşdırma aparılır.

Bundan əlavə, 39-55 yaş aralığında olan üç İran vətəndaşı Metropoliten Polis tərəfindən Londonda keçirilmiş və birinci əməliyyatla əlaqəsi olmayan başqa əməliyyat çərçivəsində saxlanılıb.

İranın Londondakı səfirliyi həbslərlə bağlı dərhal şərh verməyib.

Polisin verdiyi məlumata görə, ilk insident zamanı 29–40 yaş aralığında olan şəxslər Qərbi Londonda, eləcə də Svindon, Stokport, Roçdeyl və Mançester şəhərlərində saxlanılıb.

"Araşdırma konkret bir obyektə qarşı planlaşdırıldığı ehtimal edilən hücumla bağlıdır. Polis əməkdaşları həmin obyektin məsul şəxsləri ilə əlaqə saxlayaraq onları məlumatlandırıb və müvafiq tövsiyə və dəstək təqdim ediblər. Lakin əməliyyatla bağlı səbəblərə görə hazırda əlavə məlumat vermək mümkün deyil", — polisin yaydığı açıqlamada bildirilib.

London polisinin Terrorla Mübarizə İdarəsinin rəisi Dominik Mörfi bildirib: "Bu məsələ ilə əlaqəli ictimaiyyət üçün hər hansı əlavə riskin olub-olmadığını müəyyənləşdirmək məqsədilə müxtəlif araşdırma istiqamətlərini nəzərdən keçiririk".

Hakimiyyət orqanları bildirib ki, şübhəlilər dindirilir və hələ rəsmi olaraq onlar qarşı ittiham irəli sürülməyib.

İkinci hadisə ilə bağlı isə bildirilib ki, üç İran vətəndaşı Milli Təhlükəsizlik Aktı çərçivəsində saxlanılıb, lakin əlavə detallar açıqlanmayıb.

Polis bildirib ki, onların yaşadıqları ünvanlarda da axtarışlar davam edir.

Bu həbs dalğası Britaniyada Tehranın dəstəklədiyi fəaliyyətlərlə bağlı şübhələrin artdığı bir vaxta təsadüf edir.

Britaniyanın daxili kəşfiyyat xidmətinin rəhbəri Ken Makkallum ötən il bildirmişdi ki, 2022-ci ildən bəri hakimiyyət orqanları ictimaiyyət üçün potensial ölümcül təhlükə yarada biləcək 20 planın qarşısını alıblar. Bu təhlükə planlarının İranla əlaqəli olduğu qeyd olunub.

O zaman Makkallum deyib ki, düşmən dövlətlər, radikal şəxslər və yenidən canlanan İŞİD terror qruplaşması birləşərək "indiyə qədər gördüyümüz ən mürəkkəb və bir-biri ilə əlaqəli təhlükəli mühit" yaradıblar.

2024-cü ilin martında Londonda İran hökumətini tənqid edən farsdilli media qurumunun aparıcısı Puriya Zeraati Londondakı evinin qarşısında ayağından bıçaqlanıb.

Daha sonra bu işlə bağlı Rumıniyada iki şəxs həbs edilib və onlar teleaparıcıya hücumda ittiham olunub.

BMT-nin İnkişaf Proqramının (UNDP) Azərbaycandakı nümayəndəliyinin fəaliyyəti başa çatır.

Bu barədə məlumatı nümayəndəlikdən AzadlıqRadiosuna da təsdiqləyiblər.

"Bu gün (mayın 2-də) BMT-nin İnkişaf Proqramının Azərbaycandakı nümayəndəliyində son iş günüdür. Sabahdan etibarən fəaliyyət göstərməyəcəyik",- qurumdan bildirilib.

UNDP-nin Azərbaycanda nümayəndəliyi 1992-ci ilin payızında təsis edilib. İlk vaxtlarda qurumun Azərbaycandakı fəaliyyəti Dağlıq Qarabağ münaqişəsindən zərərçəkənlər üçün erkən bərpa proqramının həyata keçirilməsinə yönəlib. Zaman keçdikcə, onun Azərbaycandakı rolu ölkənin dəyişən ehtiyaclarına uyğun istiqamətlənib.

3 mart

Azərbaycanın BMT qurumları ilə əməkdaşlığında dəyişikliklər gözlənir

Martın 3-də Azərbaycan xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov Bakıda BMT İnkişafı Əlaqələndirmə Ofisinin Avropa və Mərkəzi Asiya üzrə regional direktoru Qvi-Yop Sonu qəbul edərkən bu təşkilatın qurumları ilə yeni əməkdaşlıqdan bəhs edib.

Bu barədə Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi (XİN) məlumat yayıb.

Bildirildiyinə görə, görüşdə vurğulanıb ki, Bakı BMT ilə əməkdaşlıqdakı prioritetlərini yeni dövrün reallıqlarına uyğun və onun resurslarından daha səmərəli istifadə edəcək şəkildə yenidən nəzərdən keçirir: "Bu xüsusda, bəzi BMT qurumları ilə bundan sonrakı tərəfdaşlığın milli prioritetlərə uyğun şəkildə layihə əsaslı əməkdaşlıq mexanizmi vasitəsilə davam etdiriləcəyi müqabil tərəfin diqqətinə çatdırılıb".

Əməkdaşlıqda yeni yanaşma "Azərbaycanın artıq yardım qəbul edən dövlətdən qlobal gündəliyə töhfə verən bir ölkəyə çevrilməsi" ilə əlaqəndirilib: "... BMT-nin Məskunlaşma Proqramı, BMT-nin Ətraf Mühit Proqramı, BMT-nin İqlim dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Katibliyi... ilə əməkdaşlığın prioritet təşkil etməsi və bəzi BMT qurumları ilə də gələcək əməkdaşlığın bu model əsasında, birbaşa mənzil qərargahları ilə işləməklə davam etdiriləcəyi qeyd olunub".

Xatırlama

Azərbaycan BMT-yə 33 il əvvəl, 1992-ci il martın 2-də qəbul edilib. Hələ bu il martın əvvəlində bir sıra sosial şəbəkə istifadəçiləri BMT-nin bəzi qurumlarının Azərbaycandan çıxarılacağı ilə bağlı iddialar yaymışdılar.

Rusiya mayın 1-dən tanınmamış Abxaziya ilə müntəzəm aviareysləri bərpa edib. Gürcüstan hökuməti hava limanının beynəlxalq normalara zidd olaraq fəaliyyət göstərməsini pisləyib.

Rusiyanın "RİA Novosti" agentliyi yazıb ki, Moskvanın "Vnukovo" hava limanından Suxumiyə ilk uçuş "UVT Aero" şirkəti tərəfindən mayın 1-də həyata keçirilib. Bunu "yüksək tələbat" səbəbindən planlaşdırılan vaxtdan (3 may) iki gün tez baş tutduğu vurğulanıb.

Gürcüstan baş nazirinin birinci müavini, iqtisadiyyat və davamlı inkişaf naziri Levan Davitaşvili isə hökumətin bu məsələdə mövqeyinin "birmənalı" olduğunu deyib: "Bizim mövqeyimiz birmənalıdır və dəfələrlə ifadə olunub. Gürcüstan aeroportun beynəlxalq standartlara zidd olaraq fəaliyyət göstərməsini pisləyir. Bu, təkcə bizim mövqeyimiz deyil, Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatı (ICAO) tərəfindən bu mövqe dəstəklənir. Bu, həm təşkilatın prinsiplərini, həm də işğal haqqında qanununu pozur".

Rusiya mətbuatı xəbər verir ki, Moskva və Krasnoyarskdan Suxumiyə uçuşlar həyata keçirəcək "iFly Airlines" və "NordStar"dan əlavə reyslər gözlənilir. Hər üç aviaşirkət – "UVT Aero", "iFly" və "NordStar" Rusiya 2022-ci ildə Ukraynaya qarşı genişmiqyaslı işğal müharibəsinə başladıqdan sonra Qərbin sanksiyalarına məruz qalıb.

Rusiya aviaşirkətlərinə qarşı cavab tədbirlərinin nəzərdən tutulub-tutulmadığına dair sualı cavablandıran Davitaşvili bildirib: "İşğal haqqında qanunu pozan şirkətlər, əlbəttə ki, Gürcüstanda fəaliyyət göstərə bilməzlər".

Almaniyanın daxili kəşfiyyat xidməti (BfV) ifrat-sağçı "Almaniya üçün Alternativ" (AfD) partiyasını federal səviyyədə sağçı radikal təşkilat kimi tanıyıb. Qərar partiyanın ekstremist xarakteri ilə izah olunur. BvF yaydığı bəyanatda bildirib ki, bu partiya "insan ləyaqətinə etinasız yanaşır".

Kəşfiyyat xidməti qeyd edib ki, partiyanın fəaliyyətinin hərtərəfli araşdırılması nəticəsində AfD-nin azad demokratik nizama qarşı yönəlmiş səylər göstərdiyinə dair əlamətlər təsdiqlənib.

"Partiyanın etnik mənsubiyyətə və mənşəyə əsaslanan xalq anlayışı azad demokratik quruluşun əsasları ilə bir araya sığmır. Bu yanaşma əhalinin müəyyən qruplarının cəmiyyətin həyatında bərabər iştirakdan kənarlaşdırılmasına, onlara Konstitusiyaya zidd şəkildə qeyri-bərabər münasibət göstərməyə və nəticədə onlara hüquqi baxımdan dəyərsiz status verməyə yönəlib", –məlumatda bildirilir.

Konstitusiyanın Müdafiəsi üzrə Federal Büronun rəhbərinin müavinləri Zinan Zelen və Zilke Villems AfD-nin dayanıqlı sağçı ekstremist təşkilat olduğunu bəyan ediblər. "Bizim qiymətləndirməmiz üçün həlledici amil Almaniyada əhalinin bütün qruplarını dəyərsizləşdirən və insan ləyaqətini alçaldan AfD-nin etnik və sinfi yanaşması oldu. İnsan anlayışına dair bu yanaşma partiyanın ümumi antimiqrant və antimüsəlman mövqeyində konkret şəkildə özünü göstərir", – rəsmilərin şərhində qeyd olunub.

Antimiqrant mövqeyi ilə çıxış edən "Almaniya üçün Alternativ" partiyasının reytinqi son aylarda yüksəlib. "Ipsos" institutunun aprelin 9-da dərc etdiyi sorğu nəticələrinə görə, Almaniya vətəndaşlarının 25 faizi bu partiyaya səs verməyə hazırdır. İkinci yerdə 24 faizlə Xristian Demokratlar İttifaqı/Xristian Sosialist İttifaqı (CDU/CSU) bloku, üçüncü yerdə isə 15 faizlə Sosial Demokrat Partiyası (SDP) qərarlaşıb.

ABŞ prezidenti Donald Tramp 8 may tarixini ABŞ-də İkinci Dünya müharibəsində Qələbə günü elan edib.

"Müttəfiqlərimiz və dostlarımızın bir çoxu 8 mayı Qələbə günü kimi qeyd edirlər, amma biz İkinci Dünya müharibəsində qələbənin əldə olunmasında hər hansı digər ölkədən daha çox iş görmüşük", – o, "TruthSocial" sosial şəbəkəsində yazıb.

Tramp həmçinin 11 noyabr tarixini Birinci Dünya müharibəsində Qələbə günü elan edib.

"Biz hər iki müharibəni qazanmışıq, heç kim bizə güc, cəsarət və ya hərbi ustalıq baxımından yaxın ola bilməzdi. Amma biz heç vaxt heç nəyi qeyd etmirdik, çünki bu işi necə etmək lazım olduğunu bilən liderlərimiz yoxdur! Biz yenidən qələbələrimizi qeyd etməyə başlayacağıq", – ABŞ prezidenti yazıb.

ABŞ 1941-ci il dekabrın 7-də Yapon aviadaşıyıcı donanmasının ABŞ-nin Pörl-Harbordakı dəniz bazasına hücumundan sonra İkinci Dünya müharibəsinə daxil olub. Amerika ordusu ən böyük itkisini Normandiya əməliyyatında - 1944-cü il iyunun 6-dan avqustun 25-dək olan dövrdə ikinci cəbhəyə desant çıxarma əməliyyatı zamanı verib. Əməliyyat avqustun 31-də Fransanın bütün şimal-qərb hissəsinin azad edilməsi ilə yekunlaşıb.

Birləşmiş Ştatlar İkinci Dünya müharibəsində müttəfiqlərinə hərbi materiallarla, o cümlədən silah-sursat, tanklar, təyyarələr, yük maşınları, ərzaq və xammal ilə də yardım edib.

Mayın 1-də ABŞ dövlət katibi Marko Rubio və vitse-prezidenti Ceyms Devid Vens Ukrayna müharibəsinə son qoyacaq sülh sazişi ehtimalı ilə bağlı qeyri-müəyyənlik ifadə ediblər.

"Düşünürəm ki, indi Ukraynanın və Rusiyanın harada olduğunu bilirik... Onlar bir-birinə daha yaxındırlar, amma eyni zamanda hələ də bir-birindən çox uzaqdadırlar", – Rubio "Fox News"a bildirib. Eyni telekanala ayrıca müsahibə verən Vens isə daha da irəli gedərək deyib: "Ukraynadakı müharibə yaxın vaxtlarda başa çatmayacaq".

Rubionun sözlərinə görə, əgər tezliklə Ukraynada müharibə ilə bağlı real irəliləyiş olmazsa, ABŞ prezidenti Donald Tramp danışıqlar prosesinə daha nə qədər vaxt ayıracağına qərar verməli olacaq.

ABŞ artıq xəbərdarlıq edib ki, danışıqlar "kritik" mərhələyə çatıb və irəliləyişin olmaması Vaşinqtonun vasitəçilik etmək səylərindən uzaqlaşacağı anlamına gələ bilər.

Rubio ötən həftə bildirib ki, Rusiyanın Ukraynaya qarşı genişmiqyaslı işğalına son qoymaq məqsədilə aparılan danışıqlarda "əsl" irəliləyiş əldə olunub, lakin "bu yolun son bir neçə addımı həmişə ən çətini olacaq və bu, tezliklə baş verməlidir".

Yanvarda ikinci prezidentlik müddətinə başlayan Tramp müharibəni bitirməyi əsas prioritet kimi xarakterizə edib. O, dərhal və tam atəşkəsə çağırıb və Rusiyadan Ukrayna şəhərlərinə hücumları dayandırmağı tələb edib.

Vitse-prezident Vens isə deyib ki, o, döyüşlərin dayandırılması ilə bağlı "nikbindir", lakin bu, yenə də Kiyev və Moskvadan asılı olacaq.

"Son addımı atmalı olanlar onlardır. Artıq hər iki tərəf bir-birinin sülh şərtlərini bildiyinə görə, bu, ruslar və ukraynalıların öhdəsinə düşür. Onların razılığa gəlib bu çox amansız münaqişəyə son qoyması lazımdır", - ABŞ vitse-prezidenti deyib.

Ukrayna ədalətli sülhün təmin edilməsi üzrə danışıqlara yol açmaq üçün azı 30 günlük atəşkəs istədiyini bildirir. Rusiya belə bir atəşkəsə razı olmayıb, lakin prezident Vladimir Putin birtərəfli qaydada gələn həftə Qələbə günü ilə əlaqədar üç günlük atəşkəs elan edib. Kreml eyni zamanda Kiyevlə birbaşa danışıqlara açıq olduğunu bildirib.

Zelenski Ukraynanın Qərb tərəfdaşlarını Kremlə qarşı daha sərt tədbirlər görməyə çağırıb.

ABŞ prezidentinin milli təhlükəsizlik müşaviri Mayk Uolts və onun müavini Aleks Uonq istefa verib. Bu, martda "Signal" messencerində keçirilən gizli brifinqlə bağlı qalmaqala görə demokratların onların işini tənqid etməsi fonunda baş verib. O zaman Uolts səhvən gizli söhbətə kənar adamı – "The Atlantic" nəşrinin baş redaktoru Ceffri Qoldberqi əlavə etmişdi. Uolts baş verənlərə görə bütün məsuliyyəti öz üzərinə götürüb. Prezident Tramp əvvəlcə məmurun "dərs" aldığını söyləyərək onu istefaya göndərmədi.

İndi ABŞ prezidenti Uoltsu Birləşmiş Ştatların BMT-dəki daimi nümayəndəsi vəzifəsinə namizəd göstərib. Uoltsun vəzifələrini müvəqqəti olaraq dövlət katibi Marko Rubio icra edəcək.

Bu, Trampın ikinci prezidentlik müddətinin başlamasından bəri Ağ evdə ilk böyük istefadır. "Axios"a görə, xarici siyasətdə daha sərt xətt tərəfdarı kimi tanınan Uolts Tramp administrasiyasındakı bir çox insanla birgə işləməyə alışa bilmədi.

"Politico" jurnalının daha əvvəl xəbər verdiyi kimi, Uoltsu bu vəzifədə ABŞ prezidentinin xüsusi nümayəndəsi Stiv Uitkoff əvəz edə bilər. O, Ukrayna ilə Rusiya arasında sülh sazişi və İranın nüvə proqramı ilə bağlı danışıqlarda Trampı təmsil edir. Bu məlumat rəsmi olaraq təsdiqlənməyib.

Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenskinin fərmanı ilə Milli Təhlükəsizlik və Müdafiə Şurasının sanksiyaların tətbiqinə dair qərarı qüvvəyə minib. Bu barədə Prezident Ofisinin saytında məlumat verilib.

Sanksiya siyahısına 15 fiziki və 36 hüquqi şəxs daxil edilib. Onların arasında bloqer Miroslav Oleşko, Ukrayna Prezidenti Ofisinin sabiq ştatdankənar müşaviri Aleksey Arestoviç, eləcə də Zelenskinin 'Joker' adlı bioqrafiyasını yazmış politoloq Konstantin Bondarenko var.

Rusiyanın genişmiqyaslı müharibəsi başlayandan sonra Arestoviç Ukrayna prezident aparatının müşaviri kimi məşhurlaşıb. O, 2023-cü ilin yanvarında bloqer Mark Feyqinlə canlı yayımda Dneprdə yaşayış binasına düşən və 44 nəfərin ölümünə səbəb olan Rusiya raketinin Ukrayna hava hücumundan müdafiə qüvvələri tərəfindən vurulduğunu iddia etdikdən sonra istefa verib. Ukrayna Müdafiə Nazirliyi bu məlumatı təkzib edib.

Ukraynada Arestoviçə qarşı iki cinayət işi açılıb: zorakılıq və milli dözümsüzlüyü təbliğ edən materialların hazırlanması, yayılması və cinayət əməli haqqında bilərəkdən yalan məlumat vermə.

Hazırda Arestoviç ölkə xaricindədir.

ABŞ-də 72 senator Rusiyanın sülh danışıqlarından imtina etdiyi təqdirdə ona qarşı sərt sanksiyaların tətbiqini nəzərdə tutan qanun layihəsini dəstəkləyib. "Bloomberg" xəbər verir ki, bu barədə təşəbbüsün müəlliflərindən biri, respublikaçı senator Lindsi Qrem məlumat verib.

"The Wall Street Journal"ın yazdığına görə, sənədin həmmüəlliflərinin sayı 60 nəfəri keçib, bu da onun Senatda qəbul olunması üçün kifayət edir. Qanun layihəsini imzalayanlar arasında hər iki partiyanın liderləri — respublikaçı Con Tyun və demokrat Çak Şumer də var.

Qrem ümid edir ki, həftəsonuna qədər sənədin həmmüəlliflərinin sayı 67-yə çatacaq. Bu isə qanunla bağlı prezident Donald Trampın mümkün vetosunun qarşısını almağa imkan verəcək. "Məqsəd prezidentə kömək etməkdir", –Trampın yaxın müttəfiqi sayılan senator Qrem bildirib.

Qanun layihəsi həm ilkin, həm də ikinci dərəcəli sanksiyaları nəzərdə tutur. Xüsusilə, Rusiya nefti, qazı, uranı və ya neft məhsullarını alan ölkələrdən idxala 500 faizlik gömrük rüsumlarının tətbiqi təklif olunur. O, həmçinin Amerika banklarına Rusiya hökuməti ilə əlaqəli qurumlara investisiya qoymağı və ABŞ vətəndaşlarına Rusiya dövlət istiqrazlarını almağı qadağan etməyi təklif edir.

ABŞ dövlət katibi Marko Rubio aprelin 30-da sosial media hesabında bildirib ki, üç il yarımdır Belarusda həbsdə olan ABŞ vətəndaşı Yuras Zyankoviç azadlığa buraxılıb.

Belarusda doğulub böyüsə də, hazırda ABŞ vətəndaşı olan Zyankoviç vəkildir. O, 2021-ci ilin aprelində həbs edilib və daha sonra Aleksandr Lukaşenko hökumətini devirməyə cəhddə ittiham olunaraq sərt rejimli həbsxanada cəzasını çəkməklə 11 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib.

Ona qarşı siyasi motivli ittihamlar Belarus və Rusiya dövlət kəşfiyyat xidmətlərinin iddialarına əsaslanıb. İnsan haqları təşkilatları, o cümlədən "Vyasna" Zyankoviçi siyasi məhbus elan edib.

Zyankoviç daha sonra iki əlavə cəza alıb: onlayn şərhlərinə görə 2022-ci ildə altı ay və həbsxana qaydalarına "şiddətli" itaətsizliyə görə 2024-cü ildə əlavə iki il.

Zyankoviç Belarusun ağır şəraiti ilə məşhur olan Moqilyov həbsxanasında saxlandığı müddətdə aclıq aksiyaları keçirib, təzyiqlər və sağlamlıq problemləri ilə üzləşib.

Zyankoviç iş üzrə yeganə təqsirləndirilən şəxs idi ki, günahını etiraf edib peşmançılıq ifadə etmişdi. O, Belarus müxalifət liderləri Rıqor Kastusyou və Alyaksandr Fyaduta ilə birgə mühakimə olunub. Kastusyou xərçəng xəstəsi olduğu üçün 2024-cü ildə azadlığa buraxılıb, sağlamlığında ciddi problemləri olan Fyaduta isə həbsdədir.

Zyankoviçin azadlığa buraxılması hələ də davam edən repressiyalar fonunda baş verir. Belarusda 1300-dən çox siyasi məhbus həbsdədir, 2020-ci ildəki mübahisəli prezident seçkisindən bəri isə 65 mindən çox insan saxlanılıb.

ABŞ hökuməti vətəndaşlarına Belarusa səfərdən çəkinməyi tövsiyə edir.

Üç həftə əvvəl isə ABŞ-də yerləşən Ukraynaya yardım təşkilatına 51 dollar ianə etdiyi üçün Rusiyada həbs olunan Rusiya-Amerika vətəndaşı Kseniya Karelina məhbus mübadiləsi nəticəsində azadlığa buraxılıb. O, Almaniya və Rusiya vətəndaşlığına malik Artur Petrovla dəyişdirilib. Petrovun mikroelektronika məhsullarını qanunsuz ixrac etdiyi iddia olunur.

Bu gün, mayın 1-də Milli Məclisin iclasında "Azərbaycan Respublikasının Baş prokuroru vəzifəsinə təyin olunmasına razılıq verilməsi haqqında" məsələ müzakirəyə çıxarılıb.

Prezident İlham Əliyev baş prokuror vəzifəsinə yenidən Kamran Əliyevin namizədliyini irəli sürüb.

Müzakirələrdən sonra məsələ səsverməyə çıxarılaraq qəbul edilib.

"Prokurorluq haqqında" Qanuna əsasən, baş prokurorunun, hərbi prokurorunun, Naxçıvan Muxtar Respublikası prokurorunun, ərazi və ixtisaslaşdırılmış prokurorların səlahiyyət müddəti 5 ildir.

K.Əliyev 5 il öncə, mayın 1-də ölkənin baş prokuroru vəzifəsinə təyin edilib.

Konstitusiyaya əsasən, Azərbaycan prezidentinin təqdimatına əsasən Milli Məclis baş prokurorunun vəzifəyə təyin və vəzifədən azad edilməsinə razılıq verir.

Rusiyada təhsil alıb, işləyib, korrupsiyaya qarşı idarəyə rəhbərlik edib...

K.Əliyev baş prokuror təyin edilənə qədər 6 il həmin qurumda birinci müavin postunu tutub.

O, 1965-ci il noyabrın 18-də Balakən şəhərində doğulub. 1987-ci ildə Rusiyanın İrkutsk Dövlət Universitetinin Hüquq fakültəsini bitirərək bir müddət orada çalışıb.

1990–1993-cü illərdə keçmiş SSRİ Baş Prokurorluğunun Elmi-Tədqiqat İnstitutunda əyani şöbə üzrə aspirantura təhsili alıb. Həmin institutda dissertasiya işini müdafiə edərək hüquq elmləri namizədi elmi dərəcəsini alıb.

Daha sonra köçürülmə qaydasında Azərbaycan Respublikası Prokurorluğu orqanlarına işə qəbul olunub. Kadrlar idarəsinin prokuroru və başqa vəzifələr tutub. 2007-ci ildən isə Azərbaycan Respublikasının Baş prokuroru yanında Korrupsiyaya qarşı Mübarizə İdarəsinin rəisi vəzifəsində çalışıb. Onun rəhbərlik etdiyi bu qurumla bağlı cəmiyyətdə birmənalı rəy olmayıb. Bəzi ekspertlər hesab edirlər ki, həmin idarə ölkədə korrupsiya ilə köklü və hərtərəfli şəkildə mübarizə aparmayıb. Hərçənd qurumun özündə belə fikirləri qəbul etmirlər.

"Bank Melli İran"ın Bakı filialı fəaliyyətini tam bərpa edib.

Bu barədə APA agentliyinə filialdan məlumat verilib.

Məlumata görə, bankın Bakı filialı aprelin 29-dan fəaliyyətini bərpa edib. Filial artıq kredit verilişi və depozitlərin qəbuluna da başlayıb.

Azərbaycan Mərkəzi Bankı (AMB) 2023-cü ilin mayında filialda yoxlamalara başlamışdı. Həmin müddətdən valyuta əməliyyatları istisna olmaqla, digər əməliyyatlar məhdudlaşdırılmışdı. AMB-nin sədri Taleh Kazimov bununla bağlı bildirmişdi ki, filialda nöqsanlar aşkarlanıb və bəzi xidmətlərə məhdudiyyət tətbiq edilib: "Bank normativ tələblərə cavab verir, maliyyə sektoru üçün risk yaratmır. Aşkar edilən bəzi nöqsanlar aradan qaldırıldıqdan sonra fəaliyyətini davam etdirə biləcək".

Bundan əvvəl, aprelin 28-də Bakıda səfərdə olan İran prezidenti Məsud Pezeşkian Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevlə görüşmüş, tərəflər əməkdaşlıqla bağlı bir çox sənədlər imzalamışdı. Prezidentlərin mətbuata bəyanatlarında vurğulanmışdı ki, tərəflər beynəlxalq təşkilatların nəzdində də birgə əməkdaşlığa üstünlük verirlər.

Xatırlatma

Halbuki, 2024-cü ilə qədər iki ölkə arasında münasibətləri gərginləşdirən bir çox olaylar yaşanmışdı. Xüsusilə, hər iki ölkənin bir-birinin sərhədinə yaxın ərazidə hərbi təlimlər keçirməsi qarşılıqlı narazılıqlar doğurmuşdu. Hətta 2023-cü il yanvarın 27-də Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyinə "Kalaşnikov" avtomatı ilə silahlı hücum da oldu. Hədisə nəticəsində səfirliyin bir əməkdaşının həlak olduğu, ikisinin isə xəsarət aldığı açıqlandı. Bundan sonra səfirliyin işçiləri Azərbaycana təxliyə edildi.

Ardınca da Azərbaycanda bir çox həbslər oldu. Saxlananlar ən müxtəlif ittihamlarla (ən çox da narkotiklə) üzləşsələr də, hökumətə yaxın media orqanlarında onlar "İran casusu" kimi təqdim edilirdilər. Hərçənd onların yaxınları bununla dini kəsimdən olan bir çox şəxslərin şərləndiyini dedilər.

Amma xüsusilə son bir ildə hər iki tərəfin rəsmiləri bir-biriləri ilə əməkdaşlığa dair fikirlər səsləndirirlər. Ötən ilin iyulunda Azərbaycanın İrandakı səfirliyinin fəaliyyəti bərpa edilib.