Dünya xəbərləri
Kosovoda yenidən gərginlik yaranıb

Kosovodan gələn məlumatlara görə, ölkənin şimalındakı etnik serblər Kosovo ilə Serbiyanı birləşdirən iki sərhəd keçid məntəqəsinə - Yarinye və Bernjaka gedən yolları yük maşınları və başqa vasitələrlə bağlayıblar.
O da bildirilir ki, gərginlik Serbiya tərəfindən verilmiş avtomobil nömrələri və şəxsiyyət sənədləri ilə bağlı Kosova hökumətinin qəbul etdiyi və avqustun 1-də qüvvəyə minəcək iki qayda ilə bağlıdır.
Kosova hökuməti bildirir ki, avqustun 1-də Serbiya tərəfdən gələnlərin sənədləri üç ay müddətində qüvvədə olan Priştina (Kosovanın paytaxtı) tərəfindən verilmiş yeni giriş-çıxış şəxsiyyət sənədləri ilə dəyişdiriləcək.
Məlumatlarda vurğulanır ki, bu siyasət Serbiyaya səfər edən Kosovo vətəndaşlarına tətbiq olunan uzunmüddətli təcrübəyə uyğun gəlir.
Kosovo Polisi və NATO-nun Kosovodakı missiyasının (KFOR) gücləndirilmiş qüvvələrinin bazar günü axşam Mitrovitsanın cənub hissəsindəki Ura e İbri körpüsü yaxınlığında toplandığını göstərən videogörüntülər yayılıb.
İyulun 31-də axşam saatlarında Kosovo polisi həmin bölgədə etirazçıların yolları kəsməsinə görə Jarinje və Brnjakdakı sərhəd keçidlərini piyada və nəqliyyat vasitələrinin dövriyyəsi üçün bağladıqlarını açıqlayıb.
Kosovonun şimalındakı etnik serblər 1999-cu ildəki müharibədən bəri Serb qurumları tərəfindən verilən avtomobil nömrələrindən istifadə edirlər.
Kosovo hökuməti bunu qanunsuz hesab edir və əksəriyyəti serblər olan dörd şimal bələdiyyəsində Kosova tərəfindən buraxılmış nömrələrlə əvəz edilməsini tələb edir.
Dəyişiklikləri etmək üçün avtomobil sahiblərinə sentyabrın sonuna qədər vaxt verildiyi bildirilir.
Bütün xəbərləri izləyin
Fridrix Merts Almaniyanın yeni kansleri oldu

Bundestaq ikinci cəhddən Fridrix Mertsin Almaniya kansleri vəzifəsinə namizədliyini təsdiqləyib. Parlamentin 630 deputatından 316-sının səsi tələb olunduğu halda, onun lehinə 325 deputat səs verib.
Merts ilk cəhdində kansler ola bilmədi
Almaniyada federal kansler postuna namizəd Fridrix Merts mayın 6-da Bundestaqda keçirilən ilk səsvermədə bu vəzifəyə təsdiqlənmək üçün kifayət qədər səs toplaya bilməyib.
Gizli səsvermə zamanı Mertsin lehinə cəmi 310 deputat səs verib, halbuki təsdiq üçün 316 səs tələb olunurdu. 307 parlamentari isə onun əleyhinə səs verib.
Bununla belə, Mertsin lideri olduğu CDU/CSU bloku və onunla koalisiyaya daxil olan sosial-demokratlar Bundestaqda çoxluğa malikdirlər – onların 328 mandatı var. Səsvermənin nəticələri göstərir ki, gələcək hakim koalisiyanın bir sıra deputatları Mertsi dəstəkləməyiblər və ya hətta ona qarşı səs veriblər.
Bundestaqın iclasında fasilə elan olunub. Kansleri seçmək üçün təkrar cəhd 14 gün ərzində baş tutmalıdır. Almaniya mediası ehtimal edir ki, mayın 6-da səsvermə keçirilməyəcək.
Səsvermənin nəticəsini "Almaniya üçün Alternativ" (AfD) ifrat sağçı partiya alqışlayıb. Bu partiya yeni çağırış Bundestaqda ən böyük müxalifət qüvvəsinə çevrilib. Müxalifətdəki Sol və Yaşılların nümayəndələri də Mertsin uyğun namizəd olub-olmaması barədə düşünməli olduğunu bildiriblər.
Agentliklər baş verənləri "şok" kimi təsvir edirlər. Bu, Almaniya Federativ Respublikasının tarixində misli görünməmiş hadisədir. Almaniya Konstitusiyasına görə, əgər kanslerliyə namizəd 14 gün ərzində mütləq səs çoxluğunu toplaya bilməzsə, o, nisbi səs çoxluğu ilə də seçilə bilər. Lakin siyasi baxımdan səsvermənin nəticəsi istənilən halda Merts üçün ciddi zərbə sayılır.
Hazırda kansler vəzifəsini sosial-demokrat Olaf Şolts icra edir.
CDU/CSU və SDP koalisiya sazişi imzalayıblar. Bu saziş, əsasən, kompromis xarakterlidir. Tərəflər miqrasiya siyasətinin sərtləşdirilməsi və müdafiə xərclərinin artırılması barədə razılığa gəliblər. Sənəddə, həmçinin, Ukraynaya dəstəyin davam etdirilməsinin vacibliyi vurğulanır.
Ukrayna və Rusiya növbəti dəfə əsirləri dəyişiblər

Ukrayna və Rusiya "205-in 205-ə" düsturu ilə növbəti əsir mübadiləsini həyata keçirib.
Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) mübadilə prosesində vasitəçi qismində çıxış edib.
ABŞ Nümayəndələr Palatası Gürcüstanla 'dostluq' aktı qəbul edib

ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatası "MEGOBARI Act" qanun layihəsini qəbul edib.
Palatanın 433 üzvündən (220 respublikaçı və 213 demokrat) 349-u layihəni dəstəkləyib. 42 konqresmen sənədin əleyhinə çıxıb, 42-si ya bitərəf qalıb, ya da səsvermədə iştirak etməyib.
Qanun layihəsinə palata üzvlərinin 80 faizi səs verib.
Sənədin tam adı belədir: "Gürcüstanda Çin Kommunist Partiyası, İran rejimi və Rusiya Federasiyasının təsirinə qarşı akt".
"Meqobari" gürcü dilində "dost" deməkdir. MEGOBARI həmçinin ingiliscə "Mobilizing and Enhancing Georgia's Options for Building Accountability, Resilience and Independence" (Gürcüstanın Hesabatlılıq, Dayanıqlıq və Müstəqillik İmkanlarının Mobilizasiyası və Genişləndirilməsi) ifadəsinin akronimidir.
Qanun layihəsi hər iki partiyanın dəstəyi ilə ABŞ Senatına da təqdim olunub. Layihədə demokratiyadan geri çəkilmə və Çin, Rusiya və İranla yaxınlaşma üçün məsuliyyət daşıyan hakimiyyət təmsilçilərinə sanksiyalar, Gürcüstanın xarici siyasət kursunda korrektələr olunarsa, ABŞ ilə əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi nəzərdə tutulur.
Qanun qüvvəsinə minməsindən ötrü aktı Senat təsdiqləməli, prezident Donald Tramp imzalamalıdır. Bu il martın 25-də Senatın xarici əlaqələr komitəsi onu dəstəkləyib.
Layihə üzrə debat bir neçə saat çəkib. Onun müəlliflərindən biri, respublikaçı konqresmen Co Uilson deyib: "155 gündən çoxdur azadlıqsevər Gürcüstan xalqı millətin gələcəyini və onun ruhunu müdafiə etmək üçün dinc şəkildə küçələrə çıxır".
Beş aydan çoxdur ki, Gürcüstanda etiraz aksiyaları keçirilir. Baş nazir İrakli Kobaxidzenin Gürcüstanın 2028-ci ilin sonuna kimi Avropa İttifaqına üzvlüklə bağlı danışıqlardan geri çəkilməsini elan etdikdən sonra etirazlar daha da alovlanıb. Nümayişçilər hökumətin istefasını və növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsini tələb edir, hakimiyyəti avtoritarizmdə və demokratik prinsiplərdən uzaqlaşmaqda günahlandırırlar.
Mahaçqalada naməlum şəxslər YPX-yə hücum edib, ölənlər var

Mahaçqalada naməlum şəxslər Yol Patrul Xidmətinə (YPX) hücum ediblər. Polis əməkdaşları ilə atışma olub, ölənlər və yaralananlar var. Bu haqda güc strukturlarına yaxın Telegram kanalları məlumat yayıb.
Atışma anı kameralara düşüb.
Dağıstan lideri də Mahaçqalada atışma olduğunu təsdiqləyib, bunun hansı şəraitdə baş verdiyini araşdırdıqlarını bildirib.
"İlkin məlumatlara görə, DİN əməkdaşları avtomobili saxlamağa çalışıblar, amma sürücü tabe olmayıb və onlara atəş açıb. Xəsarət alanlar var", – Sergey Melikov yazıb.
Hücum edənlərin polisin xidməti avtomobilini qaçırdığı, onda gizləndiyi bildirilir. "Baza" Telegram agentliyi hücum edənləri dörd nəfər ola biləcəyini yazıb. Sonradan yerli rəsmi hücum edən dörd nəfərdən ikisinin öldürüldüyünü açıqlayıb. DİN isə hücum edənlərin dörd deyil, cəmi iki nəfər olduğunu, neytrallaşdırıldığını bildirib.
S.Melikov hücum nəticəsində iki polis əməkdaşının öldürüldüyünü deyib. Dağıstan Səhiyyə Nazirliyi beş nəfərin xəsarət aldığını, onlardan ikisinin polis əməkdaşı, üçünün mülki şəxs, onlardan da birinin 17 yaşlı qız olduğunu bildirib.
Britaniya polisi iki ayrı antiterror əməliyyatında 7 iranlını saxlayıb

Britaniya polisi mayın 4-də iki fərqli antiterror əməliyyatı zamanı səkkiz nəfəri həbs edib. Onlardan yeddisinin İran vətəndaşı olduğu barədə məlumat verilib. Qeyd olunub ki, səlahiyyətlilər ictimaiyyət üçün daha hər hansı riskin olub-olmadığını müəyyənləşdirməyə çalışır.
"Bu, dövlətə qarşı son illərdə gördüyümüz ən böyük təhdid və terrorizmə qarşı əməliyyatlardan bəzilərini əks etdirən iki böyük əməliyyat idi", - daxili işlər naziri İvett Kuper mayın 4-də jurnalistlərə bildirib.
Bu antiterror əməliyyatları ilə bağlı konkret təfərrüatlar azdır.
Londonun Metropoliten Polisi mayın 3-də adı açıqlanmayan hədəfi nişan almağı planlaşdıran beş nəfərin saxlanıldığını bildirib. Hakimiyyət orqanlarının verdiyi məlumata görə, onlardan dördü iranlıdır və beşinci şübhəlinin vətəndaşlığını müəyyən etmək istiqamətində araşdırma aparılır.
Bundan əlavə, 39-55 yaş aralığında olan üç İran vətəndaşı Metropoliten Polis tərəfindən Londonda keçirilmiş və birinci əməliyyatla əlaqəsi olmayan başqa əməliyyat çərçivəsində saxlanılıb.
İranın Londondakı səfirliyi həbslərlə bağlı dərhal şərh verməyib.
Polisin verdiyi məlumata görə, ilk insident zamanı 29–40 yaş aralığında olan şəxslər Qərbi Londonda, eləcə də Svindon, Stokport, Roçdeyl və Mançester şəhərlərində saxlanılıb.
"Araşdırma konkret bir obyektə qarşı planlaşdırıldığı ehtimal edilən hücumla bağlıdır. Polis əməkdaşları həmin obyektin məsul şəxsləri ilə əlaqə saxlayaraq onları məlumatlandırıb və müvafiq tövsiyə və dəstək təqdim ediblər. Lakin əməliyyatla bağlı səbəblərə görə hazırda əlavə məlumat vermək mümkün deyil", — polisin yaydığı açıqlamada bildirilib.
London polisinin Terrorla Mübarizə İdarəsinin rəisi Dominik Mörfi bildirib: "Bu məsələ ilə əlaqəli ictimaiyyət üçün hər hansı əlavə riskin olub-olmadığını müəyyənləşdirmək məqsədilə müxtəlif araşdırma istiqamətlərini nəzərdən keçiririk".
Hakimiyyət orqanları bildirib ki, şübhəlilər dindirilir və hələ rəsmi olaraq onlar qarşı ittiham irəli sürülməyib.
İkinci hadisə ilə bağlı isə bildirilib ki, üç İran vətəndaşı Milli Təhlükəsizlik Aktı çərçivəsində saxlanılıb, lakin əlavə detallar açıqlanmayıb.
Polis bildirib ki, onların yaşadıqları ünvanlarda da axtarışlar davam edir.
Bu həbs dalğası Britaniyada Tehranın dəstəklədiyi fəaliyyətlərlə bağlı şübhələrin artdığı bir vaxta təsadüf edir.
Britaniyanın daxili kəşfiyyat xidmətinin rəhbəri Ken Makkallum ötən il bildirmişdi ki, 2022-ci ildən bəri hakimiyyət orqanları ictimaiyyət üçün potensial ölümcül təhlükə yarada biləcək 20 planın qarşısını alıblar. Bu təhlükə planlarının İranla əlaqəli olduğu qeyd olunub.
O zaman Makkallum deyib ki, düşmən dövlətlər, radikal şəxslər və yenidən canlanan İŞİD terror qruplaşması birləşərək "indiyə qədər gördüyümüz ən mürəkkəb və bir-biri ilə əlaqəli təhlükəli mühit" yaradıblar.
2024-cü ilin martında Londonda İran hökumətini tənqid edən farsdilli media qurumunun aparıcısı Puriya Zeraati Londondakı evinin qarşısında ayağından bıçaqlanıb.
Daha sonra bu işlə bağlı Rumıniyada iki şəxs həbs edilib və onlar teleaparıcıya hücumda ittiham olunub.
Rusiya tanınmamış Abxaziya ilə hava əlaqəsini tam bərpa edib

Rusiya mayın 1-dən tanınmamış Abxaziya ilə müntəzəm aviareysləri bərpa edib. Gürcüstan hökuməti hava limanının beynəlxalq normalara zidd olaraq fəaliyyət göstərməsini pisləyib.
Rusiyanın "RİA Novosti" agentliyi yazıb ki, Moskvanın "Vnukovo" hava limanından Suxumiyə ilk uçuş "UVT Aero" şirkəti tərəfindən mayın 1-də həyata keçirilib. Bunu "yüksək tələbat" səbəbindən planlaşdırılan vaxtdan (3 may) iki gün tez baş tutduğu vurğulanıb.
Gürcüstan baş nazirinin birinci müavini, iqtisadiyyat və davamlı inkişaf naziri Levan Davitaşvili isə hökumətin bu məsələdə mövqeyinin "birmənalı" olduğunu deyib: "Bizim mövqeyimiz birmənalıdır və dəfələrlə ifadə olunub. Gürcüstan aeroportun beynəlxalq standartlara zidd olaraq fəaliyyət göstərməsini pisləyir. Bu, təkcə bizim mövqeyimiz deyil, Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatı (ICAO) tərəfindən bu mövqe dəstəklənir. Bu, həm təşkilatın prinsiplərini, həm də işğal haqqında qanununu pozur".
Rusiya mətbuatı xəbər verir ki, Moskva və Krasnoyarskdan Suxumiyə uçuşlar həyata keçirəcək "iFly Airlines" və "NordStar"dan əlavə reyslər gözlənilir. Hər üç aviaşirkət – "UVT Aero", "iFly" və "NordStar" Rusiya 2022-ci ildə Ukraynaya qarşı genişmiqyaslı işğal müharibəsinə başladıqdan sonra Qərbin sanksiyalarına məruz qalıb.
Rusiya aviaşirkətlərinə qarşı cavab tədbirlərinin nəzərdən tutulub-tutulmadığına dair sualı cavablandıran Davitaşvili bildirib: "İşğal haqqında qanunu pozan şirkətlər, əlbəttə ki, Gürcüstanda fəaliyyət göstərə bilməzlər".
Almaniyada partiya ekstremist elan edildi

Almaniyanın daxili kəşfiyyat xidməti (BfV) ifrat-sağçı "Almaniya üçün Alternativ" (AfD) partiyasını federal səviyyədə sağçı radikal təşkilat kimi tanıyıb. Qərar partiyanın ekstremist xarakteri ilə izah olunur. BvF yaydığı bəyanatda bildirib ki, bu partiya "insan ləyaqətinə etinasız yanaşır".
Kəşfiyyat xidməti qeyd edib ki, partiyanın fəaliyyətinin hərtərəfli araşdırılması nəticəsində AfD-nin azad demokratik nizama qarşı yönəlmiş səylər göstərdiyinə dair əlamətlər təsdiqlənib.
"Partiyanın etnik mənsubiyyətə və mənşəyə əsaslanan xalq anlayışı azad demokratik quruluşun əsasları ilə bir araya sığmır. Bu yanaşma əhalinin müəyyən qruplarının cəmiyyətin həyatında bərabər iştirakdan kənarlaşdırılmasına, onlara Konstitusiyaya zidd şəkildə qeyri-bərabər münasibət göstərməyə və nəticədə onlara hüquqi baxımdan dəyərsiz status verməyə yönəlib", –məlumatda bildirilir.
Konstitusiyanın Müdafiəsi üzrə Federal Büronun rəhbərinin müavinləri Zinan Zelen və Zilke Villems AfD-nin dayanıqlı sağçı ekstremist təşkilat olduğunu bəyan ediblər. "Bizim qiymətləndirməmiz üçün həlledici amil Almaniyada əhalinin bütün qruplarını dəyərsizləşdirən və insan ləyaqətini alçaldan AfD-nin etnik və sinfi yanaşması oldu. İnsan anlayışına dair bu yanaşma partiyanın ümumi antimiqrant və antimüsəlman mövqeyində konkret şəkildə özünü göstərir", – rəsmilərin şərhində qeyd olunub.
Antimiqrant mövqeyi ilə çıxış edən "Almaniya üçün Alternativ" partiyasının reytinqi son aylarda yüksəlib. "Ipsos" institutunun aprelin 9-da dərc etdiyi sorğu nəticələrinə görə, Almaniya vətəndaşlarının 25 faizi bu partiyaya səs verməyə hazırdır. İkinci yerdə 24 faizlə Xristian Demokratlar İttifaqı/Xristian Sosialist İttifaqı (CDU/CSU) bloku, üçüncü yerdə isə 15 faizlə Sosial Demokrat Partiyası (SDP) qərarlaşıb.
Tramp 8 mayı Qələbə günü elan edib

ABŞ prezidenti Donald Tramp 8 may tarixini ABŞ-də İkinci Dünya müharibəsində Qələbə günü elan edib.
"Müttəfiqlərimiz və dostlarımızın bir çoxu 8 mayı Qələbə günü kimi qeyd edirlər, amma biz İkinci Dünya müharibəsində qələbənin əldə olunmasında hər hansı digər ölkədən daha çox iş görmüşük", – o, "TruthSocial" sosial şəbəkəsində yazıb.
Tramp həmçinin 11 noyabr tarixini Birinci Dünya müharibəsində Qələbə günü elan edib.
"Biz hər iki müharibəni qazanmışıq, heç kim bizə güc, cəsarət və ya hərbi ustalıq baxımından yaxın ola bilməzdi. Amma biz heç vaxt heç nəyi qeyd etmirdik, çünki bu işi necə etmək lazım olduğunu bilən liderlərimiz yoxdur! Biz yenidən qələbələrimizi qeyd etməyə başlayacağıq", – ABŞ prezidenti yazıb.
ABŞ 1941-ci il dekabrın 7-də Yapon aviadaşıyıcı donanmasının ABŞ-nin Pörl-Harbordakı dəniz bazasına hücumundan sonra İkinci Dünya müharibəsinə daxil olub. Amerika ordusu ən böyük itkisini Normandiya əməliyyatında - 1944-cü il iyunun 6-dan avqustun 25-dək olan dövrdə ikinci cəbhəyə desant çıxarma əməliyyatı zamanı verib. Əməliyyat avqustun 31-də Fransanın bütün şimal-qərb hissəsinin azad edilməsi ilə yekunlaşıb.
Birləşmiş Ştatlar İkinci Dünya müharibəsində müttəfiqlərinə hərbi materiallarla, o cümlədən silah-sursat, tanklar, təyyarələr, yük maşınları, ərzaq və xammal ilə də yardım edib.
'Hələ bir-birindən uzaqdırlar' - Rubio Kiyevlə Moskvanın sülh razılaşması ehtimalını dəyərləndirib

Mayın 1-də ABŞ dövlət katibi Marko Rubio və vitse-prezidenti Ceyms Devid Vens Ukrayna müharibəsinə son qoyacaq sülh sazişi ehtimalı ilə bağlı qeyri-müəyyənlik ifadə ediblər.
"Düşünürəm ki, indi Ukraynanın və Rusiyanın harada olduğunu bilirik... Onlar bir-birinə daha yaxındırlar, amma eyni zamanda hələ də bir-birindən çox uzaqdadırlar", – Rubio "Fox News"a bildirib. Eyni telekanala ayrıca müsahibə verən Vens isə daha da irəli gedərək deyib: "Ukraynadakı müharibə yaxın vaxtlarda başa çatmayacaq".
Rubionun sözlərinə görə, əgər tezliklə Ukraynada müharibə ilə bağlı real irəliləyiş olmazsa, ABŞ prezidenti Donald Tramp danışıqlar prosesinə daha nə qədər vaxt ayıracağına qərar verməli olacaq.
ABŞ artıq xəbərdarlıq edib ki, danışıqlar "kritik" mərhələyə çatıb və irəliləyişin olmaması Vaşinqtonun vasitəçilik etmək səylərindən uzaqlaşacağı anlamına gələ bilər.
Rubio ötən həftə bildirib ki, Rusiyanın Ukraynaya qarşı genişmiqyaslı işğalına son qoymaq məqsədilə aparılan danışıqlarda "əsl" irəliləyiş əldə olunub, lakin "bu yolun son bir neçə addımı həmişə ən çətini olacaq və bu, tezliklə baş verməlidir".
Yanvarda ikinci prezidentlik müddətinə başlayan Tramp müharibəni bitirməyi əsas prioritet kimi xarakterizə edib. O, dərhal və tam atəşkəsə çağırıb və Rusiyadan Ukrayna şəhərlərinə hücumları dayandırmağı tələb edib.
Vitse-prezident Vens isə deyib ki, o, döyüşlərin dayandırılması ilə bağlı "nikbindir", lakin bu, yenə də Kiyev və Moskvadan asılı olacaq.
"Son addımı atmalı olanlar onlardır. Artıq hər iki tərəf bir-birinin sülh şərtlərini bildiyinə görə, bu, ruslar və ukraynalıların öhdəsinə düşür. Onların razılığa gəlib bu çox amansız münaqişəyə son qoyması lazımdır", - ABŞ vitse-prezidenti deyib.
Ukrayna ədalətli sülhün təmin edilməsi üzrə danışıqlara yol açmaq üçün azı 30 günlük atəşkəs istədiyini bildirir. Rusiya belə bir atəşkəsə razı olmayıb, lakin prezident Vladimir Putin birtərəfli qaydada gələn həftə Qələbə günü ilə əlaqədar üç günlük atəşkəs elan edib. Kreml eyni zamanda Kiyevlə birbaşa danışıqlara açıq olduğunu bildirib.
Zelenski Ukraynanın Qərb tərəfdaşlarını Kremlə qarşı daha sərt tədbirlər görməyə çağırıb.
Trampın müşaviri istefa verib

ABŞ prezidentinin milli təhlükəsizlik müşaviri Mayk Uolts və onun müavini Aleks Uonq istefa verib. Bu, martda "Signal" messencerində keçirilən gizli brifinqlə bağlı qalmaqala görə demokratların onların işini tənqid etməsi fonunda baş verib. O zaman Uolts səhvən gizli söhbətə kənar adamı – "The Atlantic" nəşrinin baş redaktoru Ceffri Qoldberqi əlavə etmişdi. Uolts baş verənlərə görə bütün məsuliyyəti öz üzərinə götürüb. Prezident Tramp əvvəlcə məmurun "dərs" aldığını söyləyərək onu istefaya göndərmədi.
İndi ABŞ prezidenti Uoltsu Birləşmiş Ştatların BMT-dəki daimi nümayəndəsi vəzifəsinə namizəd göstərib. Uoltsun vəzifələrini müvəqqəti olaraq dövlət katibi Marko Rubio icra edəcək.
Bu, Trampın ikinci prezidentlik müddətinin başlamasından bəri Ağ evdə ilk böyük istefadır. "Axios"a görə, xarici siyasətdə daha sərt xətt tərəfdarı kimi tanınan Uolts Tramp administrasiyasındakı bir çox insanla birgə işləməyə alışa bilmədi.
"Politico" jurnalının daha əvvəl xəbər verdiyi kimi, Uoltsu bu vəzifədə ABŞ prezidentinin xüsusi nümayəndəsi Stiv Uitkoff əvəz edə bilər. O, Ukrayna ilə Rusiya arasında sülh sazişi və İranın nüvə proqramı ilə bağlı danışıqlarda Trampı təmsil edir. Bu məlumat rəsmi olaraq təsdiqlənməyib.
Zelenski Arestoviçə sanksiya qoyub

Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenskinin fərmanı ilə Milli Təhlükəsizlik və Müdafiə Şurasının sanksiyaların tətbiqinə dair qərarı qüvvəyə minib. Bu barədə Prezident Ofisinin saytında məlumat verilib.
Sanksiya siyahısına 15 fiziki və 36 hüquqi şəxs daxil edilib. Onların arasında bloqer Miroslav Oleşko, Ukrayna Prezidenti Ofisinin sabiq ştatdankənar müşaviri Aleksey Arestoviç, eləcə də Zelenskinin 'Joker' adlı bioqrafiyasını yazmış politoloq Konstantin Bondarenko var.
Rusiyanın genişmiqyaslı müharibəsi başlayandan sonra Arestoviç Ukrayna prezident aparatının müşaviri kimi məşhurlaşıb. O, 2023-cü ilin yanvarında bloqer Mark Feyqinlə canlı yayımda Dneprdə yaşayış binasına düşən və 44 nəfərin ölümünə səbəb olan Rusiya raketinin Ukrayna hava hücumundan müdafiə qüvvələri tərəfindən vurulduğunu iddia etdikdən sonra istefa verib. Ukrayna Müdafiə Nazirliyi bu məlumatı təkzib edib.
Ukraynada Arestoviçə qarşı iki cinayət işi açılıb: zorakılıq və milli dözümsüzlüyü təbliğ edən materialların hazırlanması, yayılması və cinayət əməli haqqında bilərəkdən yalan məlumat vermə.
Hazırda Arestoviç ölkə xaricindədir.
'Sülh danışıqlarını pozarsa...' - ABŞ Senatı Rusiyaya sanksiyaları ağırlaşdıracaq

ABŞ-də 72 senator Rusiyanın sülh danışıqlarından imtina etdiyi təqdirdə ona qarşı sərt sanksiyaların tətbiqini nəzərdə tutan qanun layihəsini dəstəkləyib. "Bloomberg" xəbər verir ki, bu barədə təşəbbüsün müəlliflərindən biri, respublikaçı senator Lindsi Qrem məlumat verib.
"The Wall Street Journal"ın yazdığına görə, sənədin həmmüəlliflərinin sayı 60 nəfəri keçib, bu da onun Senatda qəbul olunması üçün kifayət edir. Qanun layihəsini imzalayanlar arasında hər iki partiyanın liderləri — respublikaçı Con Tyun və demokrat Çak Şumer də var.
Qrem ümid edir ki, həftəsonuna qədər sənədin həmmüəlliflərinin sayı 67-yə çatacaq. Bu isə qanunla bağlı prezident Donald Trampın mümkün vetosunun qarşısını almağa imkan verəcək. "Məqsəd prezidentə kömək etməkdir", –Trampın yaxın müttəfiqi sayılan senator Qrem bildirib.
Qanun layihəsi həm ilkin, həm də ikinci dərəcəli sanksiyaları nəzərdə tutur. Xüsusilə, Rusiya nefti, qazı, uranı və ya neft məhsullarını alan ölkələrdən idxala 500 faizlik gömrük rüsumlarının tətbiqi təklif olunur. O, həmçinin Amerika banklarına Rusiya hökuməti ilə əlaqəli qurumlara investisiya qoymağı və ABŞ vətəndaşlarına Rusiya dövlət istiqrazlarını almağı qadağan etməyi təklif edir.
Belarus həbsdə olan ABŞ vətəndaşını azad edib

ABŞ dövlət katibi Marko Rubio aprelin 30-da sosial media hesabında bildirib ki, üç il yarımdır Belarusda həbsdə olan ABŞ vətəndaşı Yuras Zyankoviç azadlığa buraxılıb.
Belarusda doğulub böyüsə də, hazırda ABŞ vətəndaşı olan Zyankoviç vəkildir. O, 2021-ci ilin aprelində həbs edilib və daha sonra Aleksandr Lukaşenko hökumətini devirməyə cəhddə ittiham olunaraq sərt rejimli həbsxanada cəzasını çəkməklə 11 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib.
Ona qarşı siyasi motivli ittihamlar Belarus və Rusiya dövlət kəşfiyyat xidmətlərinin iddialarına əsaslanıb. İnsan haqları təşkilatları, o cümlədən "Vyasna" Zyankoviçi siyasi məhbus elan edib.
Zyankoviç daha sonra iki əlavə cəza alıb: onlayn şərhlərinə görə 2022-ci ildə altı ay və həbsxana qaydalarına "şiddətli" itaətsizliyə görə 2024-cü ildə əlavə iki il.
Zyankoviç Belarusun ağır şəraiti ilə məşhur olan Moqilyov həbsxanasında saxlandığı müddətdə aclıq aksiyaları keçirib, təzyiqlər və sağlamlıq problemləri ilə üzləşib.
Zyankoviç iş üzrə yeganə təqsirləndirilən şəxs idi ki, günahını etiraf edib peşmançılıq ifadə etmişdi. O, Belarus müxalifət liderləri Rıqor Kastusyou və Alyaksandr Fyaduta ilə birgə mühakimə olunub. Kastusyou xərçəng xəstəsi olduğu üçün 2024-cü ildə azadlığa buraxılıb, sağlamlığında ciddi problemləri olan Fyaduta isə həbsdədir.
Zyankoviçin azadlığa buraxılması hələ də davam edən repressiyalar fonunda baş verir. Belarusda 1300-dən çox siyasi məhbus həbsdədir, 2020-ci ildəki mübahisəli prezident seçkisindən bəri isə 65 mindən çox insan saxlanılıb.
ABŞ hökuməti vətəndaşlarına Belarusa səfərdən çəkinməyi tövsiyə edir.
Üç həftə əvvəl isə ABŞ-də yerləşən Ukraynaya yardım təşkilatına 51 dollar ianə etdiyi üçün Rusiyada həbs olunan Rusiya-Amerika vətəndaşı Kseniya Karelina məhbus mübadiləsi nəticəsində azadlığa buraxılıb. O, Almaniya və Rusiya vətəndaşlığına malik Artur Petrovla dəyişdirilib. Petrovun mikroelektronika məhsullarını qanunsuz ixrac etdiyi iddia olunur.
Putin Volqoqrad hava limanına Stalinin adını verdi

Kremlin mətbuat xidməti bildirib ki, Rusiya prezidenti Vladimir Putin "Volqoqrad Beynəlxalq Hava Limanına tarixi 'Stalinqrad' adının verilməsi haqqında" fərman imzalayıb.
Rusiya dövlət agentliklərinin xəbərinə görə, hava limanının adının dəyişdirilməsi ilə bağlı müraciəti Putinə Volqoqrad vilayətinin qubernatoru Andrey Boçarov çatdırıb. Aprelin 29-da Putinin regiona işgüzar səfərinin sonunda o, Boçarovla görüşüb.
Boçarov deyib ki, Volqoqrad vilayətinin sakinlər tez-tez ona hava limanına "doğru, fəxrli, cəsur, qəhrəman bir ad – 'Stalinqrad'" adının verilməsi tələbi ilə müraciət edirlər.
Aprelin əvvəlində "Fontanka" nəşri yazmışdı ki, Sankt-Peterburqdakı "Pulkovo" hava limanı 8-10 may tarixlərində "Leninqrad" adını alacaq. Nəşr qeyd etmişdi ki, eyni qərar üç gün müddətinə Volqoqrad hava limanına da tətbiq olunacaq və bu qərarlar Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 80 illiyi ilə əlaqədardır.
İran İsrail casusu olmaqda günahlandırdığı şəxsi edam edib

İranın ədliyyə qurumu bildirib ki, İsrailin xeyrinə casusluqda və 2022-ci ildə İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (SEPAH) yüksəkrütbəli zabitinin sui-qəsdində iştirakda ittiham olunan Möhsün Ləngərneşin edam olunub.
Aprelin 30-da yayılan rəsmi açıqlamada İranın ədliyyə qurumu Langərneşini İsrailin "yüksəkrütbəli casusu" kimi təqdim edib və onun İranda MOSSAD-ın bir neçə əməliyyatının həyata keçirilməsinə dəstək verdiyini bəyan edib.
Langərneşin 2022-ci ilin mayında SEPAH polkovniki Səyyad Xodayinin qətlə yetirilməsində iştirak etməkdə ittiham olunmaqla yanaşı, 2023-cü ilin yanvarında İsfahandakı hərbi zavoda dron hücumunun təşkilində də günahlandırılıb.
İranın ədliyyə qurumu həmçinin iddia edib ki, Langərneşin MOSSAD-ın yüksəkrütbəli kəşfiyyat zabitləri ilə iki dəfə, Gürcüstanda və Nepalda görüşüb. O, "yüksək səviyyədə təlim keçmiş agent" kimi təsvir olunub və onun genişmiqyaslı casusluq hazırlığı keçdiyi bildirilib.
Xaricdə yerləşən və İranda insan haqlarının vəziyyəti ilə bağlı xəbərlər hazırlayan HRANA agentliyi aprelin 28-də bildirib ki, Langərneşin işə yenidən baxılması üçün üç dəfə vəsatət qaldırıb, lakin hamısı rədd edilib.
Onun atası Məsud Langərneşin yayımladığı videomüraciətdə oğlunun "ədalətli məhkəmə prosesi olmadan" ölüm cəzasına məhkum edildiyini bildirib və işin ziddiyyətlər və hüquqi nöqsanlarla dolu olduğunu vurğulayıb.
HRANA xəbər agentliyi Möhsün Langərneşinə yaxın bir mənbəyə istinadən bildirib ki, o, həbsdə olarkən SEPAH polkovniki Xodayinin öldürülməsində iştirakını etiraf etməyə məcbur edilib, bu etiraflar güc tətbiqi və təzyiqlər altında alınıb.
SEPAH-ın qaranlıq fiqurlarından olan S.Xodayi Tehrandakı evinin qarşısında silahlı şəxslər tərəfindən öldürülüb. İsrail mediası Xodayini israilliləri və yəhudiləri öldürmək planlarının arxasında duran və bütün dünyada yəhudi maraqlarına zərbə vuran əsas fiqur kimi təsvir edib.
"Amnesty International" təşkilatı aprelin 29-da yayımladığı illik hesabatında bildirib ki, İran keçən il "hüquqi əsaslara dayanmadan" yüzlərlə insanı edam edib, hakimiyyət orqanları "ölüm cəzasından etirazçılara, müxaliflərə və etnik azlıqlara qarşı siyasi təzyiq aləti kimi istifadə edir".